Fort Diemerdam en de Zeehoeve

Het Fort Diemerdam, officieel Kustbatterij bij Diemerdam, is een 19e-eeuws militair verdedigingswerk van de Stelling van Amsterdam. Het is gelegen in het oostelijk deel van de gemeente Diemen aan de Diemerzeedijk. Het is, net als de evenknie bij Kustbatterij bij Durgerdam, een open kustbatterij en daarom qua bouwstijl afwijkend van de andere forten.

Het bouwwerk mag eigenlijk ook geen fort heten; ‘Fort Diemerdam’ is een in de volksmond ontstane naam. Er zijn twee officiële namen voor het verdedigingswerk: Werk aan het IJ voor Diemerdam en Kustbatterij bij Diemerdam waarbij de laatste tegenwoordig de voorkeur heeft.

In 1883 werd de kustbatterij onderdeel van de Stelling van Amsterdam. De Diemerdammer- en de Ipenslotersluis werden gebruikt als waterinlaat om het land voor de forten te inunderen. Verder werden in 1889 de geschutsopstellingen en de munitiegebouwtjes gebouwd en in 1896 volgde nog een remise en een munitiegebouw.

Voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd het fort gebruikt door een afdeling met zoeklichten van het Nederlandse leger. Vijandelijke vliegtuigen konden worden opgespoord en worden beschoten door luchtdoelgeschut. [2] In de nacht van 11 op 12 juni 1943 stortte bij het fort een Britse bommenwerper neer, nadat deze onderweg naar Duitsland was getroffen door Duits luchtafweergeschut . Dit betreft
een Vickers Wellington HE 154 van 466 Sqn met Australische bemanning. Alle vijf bemanningsleden kwamen om het leven en liggen begraven op de De Nieuwe Oosterbegraafplaats in Amsterdam.

In 2023 is voor deze bemanningsleden door de Historische Kring Diemen een gedenkteken onthuld.

Bron: Wikipedia

Ten oosten van het fort ligt de kringenwetboerderij de Zeehoeve, gelegen binnen het schootsveld van Fort Diemerdam, en ook onderdeel van de Stelling van Amsterdam. De Kringenwet eiste dat bouwwerken in de buurt van een fort in oorlogstijd snel konden worden gesloopt zodat de vijand zich er niet achter kon verschuilen. De bovengrondse con­structie moest daarom van hout zijn. De Zee­hoeve is in 1880 gebouwd voor Johann Georg Mezger, de ‘vader van de fysiotherapie’, ook wel ‘de vorstenwrijver’ genoemd. In het Amstel Hotel lieten de groten der aarde zich bij bosjes door hem behandelen. De zeer welvarend geworden Mezger belegde zijn geld in land en boerderijen.

Het stalgedeelte werd in 1924/1925 herbouwd na een ontploffing van een nabijgelegen munitie-opslagloods van de Buskruitfabriek De Krijgsman. Een tweede, bakstenen stal, werd in 1948 gebouwd. Omstreeks 2005 is de boerderij gerestaureerd en is nu een beschermd provinciaal monument. Bijzonder aan de Zeehoeve is de gemetselde drijvende kelder die meebeweegt met de grondwater­stand.

Bron: Wikipedia en Stadsherstel Amsterdam

Rondleidingen
De historische kring Diemen geeft in de periode van mei tot en met september ook rondleidingen. Kijk bij het nieuws onder activiteiten in het hoofdmenu.